เนื้อหาโดยสังเขป

พึงระลึกว่าในการวิจารณ์ไม่มีสูตรตายตัว ไม่มีกฎเกณฑ์ตายตัว และหากมีทฤษฎี (ผลรวมของความเห็นต่อวรรณคดีที่สรุปเป็นหลักการ) ทฤษฎีก็เป็นสิ่งที่ต้องนำมาใช้ให้เกิดผลในการวิจารณ์ นั่นก็คือ ใช้ให้เกิดความประจักษ์ในความหมายและคุณค่าของศิลปกรรมที่สร้างด้วยภาษา อันเรียกว่าวรรณคดี/วรรณกรรม หรืองานสร้างสรรค์ทางวรรณศิลป์นั่นเอง เมื่อเกิดความประจักษ์แล้ว ก็ต้องสามารถนำเสนอให้ผู้อื่นพิจารณาและวิพากษ์วิจารณ์ได้